De politiek walst over de rechtsorde

Christian Peacemaker Teams - Iraaks Koerdistan veroordeelt de definitieve beslissing van de rechterlijke macht van Erbil die de activisten en journalisten uit Badinan gerechtigheid ontzegt.

Van links naar rechts: Sherwan Sherwani, Qaraman Shukri, Shivan Saeed, Omed Barushky, Eyaz Karam, Hariwan Essa, en Guhdar Zebari

Op 27 juni 2021 maakte het Hof van Cassatie in Erbil bekend het onrechtvaardige vonnis van de vijf journalisten en burgerrechtenactivisten uit de regio Badinan - Sherwan Sherwani, Guhdar Zebari, Eyaz Karam, Shivan Saeed, en Hariwan Essa - te handhaven.

Met de beslissing om de gevangenisstraffen van zes jaar voor elk van de gevangenen uit Badinan in stand te houden, bevestigde de rechtbank dat de bezorgdheid van vele nationale en internationale organisaties en instellingen rond deze zaak terecht was: in Iraaks Koerdistan staat de politiek boven de rechtsstaat. De journalisten en mensenrechtenactivisten uit Badinan zijn vogelvrij verklaard omdat ze met consulaten hebben gesproken over de stand van de mensenrechten in Iraaks Koerdistan, kritiek leverden op en rapport uitbrachten over corruptie in de regering, en deelnamen aan geweldloze protesten.

Arrestatie en proces in eerste aanleg

Sinds hun arrestatie in augustus-oktober 2020, zonder een arrestatiebevel, tot aan hun rechtszaak op 15 februari 2021 is hen regelmatig contact met hun familieleden ontzegd en zijn ze ondervraagd zonder dat hun advocaten daarbij aanwezig waren. Tijdens hun gevangenschap mochten de gevangenen uit Badinan maar één keer familiebezoek ontvangen op 6 januari 2021. Dat bezoek duurde slechts vijf minuten en werd geobserveerd door agenten van de Asayish. Op 16 februari 2021 veroordeelde het strafhof in Erbil vijf van de journalisten en activisten uit Badinan tot zes jaar gevangenisstraf op grond van verzonnen beschuldigingen van spionage, het beramen van sabotage en misdaden tegen de nationale veiligheid.

Leden van Christian Peacemaker Teams - Iraaks Koerdistan (CPT-IK) waren aanwezig bij dit twee dagen durende proces. Tijdens de rechtszaak had de aanklager onvoldoende bewijs voor deze beschuldigingen (1) van samenzwering en sabotage. In strijd met de artikelen 126 en 127 van het Iraakse Wetboek van Strafvordering nr. 23 (1971) verwierp de rechter Sherwan Sherwani’s verklaring dat hij was gemarteld en ook de verklaring dat Sherwans vrouw Rugash was bedreigd met seksueel geweld. In plaats van het proces te schorsen om deze gewelddaden te onderzoeken, negeerde de rechter het getuigenis van Sherwan dat hij was gemarteld en de dreiging met geweld. Na het proces diende de veiligheidsraad die Sherwan had ondervraagd een aanklacht tegen hem in wegens 'smaad', waarbij het recht van de beklaagde om in de rechtbank getuigen werd genegeerd.(2)

Beroep

De uitspraak van het Strafhof en de bevestiging ervan door het Hof van Cassatie op 6 mei 2021 zijn niet alleen veroordeeld door de burgerbeweging van Iraaks Koerdistan, maar ook door internationale organisaties en diplomaten, omdat het Hof heeft geoordeeld dat gesprekken tussen burgers van Iraaks Koerdistan en buitenlandse diplomaten over burgerrechten criminele spionageactiviteiten zijn.

In de eindbeslissing van het Hof van Beroep op 20 juni 2021, die op 27 juni bekend werd gemaakt, zijn de aanklachten wegens spionage en sabotage tegen de journalisten en activisten uit Badinan gehandhaafd. Het enige deel van het vonnis van de rechtbank dat is vernietigd, is de beschuldiging dat de gevangenen uit Badinan gespioneerd hebben voor zowel het consulaat van de Verenigde Staten als dat van Duitsland. Maar in de uitspraak van het Hof blijft staan dat gevangenen schuldig zijn aan spionage en sabotage, zonder duidelijk te maken voor wie ze hebben gespioneerd.

Dit laat zien hoezeer het proces is gemotiveerd door politieke motieven in plaats van door de verplichting van de Regionale Koerdische Regering om het recht en burgerrechten te handhaven. Dit is nog duidelijker geworden in het licht van de verklaring over de Badinese journalisten en activisten afgelegd door de Iraaks-Koerdistaanse premier Masrour Barzani, voorafgaand aan het proces in februari: “Ze waren geen journalisten of burgerrechtenactivisten … ze waren spionnen van vreemde mogendheden en saboteurs.”

Nog meer gevangenen

In de afgelopen week zijn in de Iraaks Koerdistan nog twee mensen aangeklaagd vanwege het uitoefenen van het recht op vrije meningsuiting: Omed Barushky en Qaraman Shukri. Omed Barushky, een freelance journalist die tegelijk met de activisten en journalisten uit Badinan werd gearresteerd, werd veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf voor drie aanklachten, waaronder één voor 'het misbruiken van elektronische communicatiemiddelen'. Omed is momenteel in afwachting van zijn proces vanwege drie andere aanklachten, dat in juli zal plaatsvinden.

Qaraman Shukri, die ook als journalist in Badinan werkzaam was en sinds 27 januari in een huis van bewaring van de Asayish wordt vastgehouden, werd onlangs veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf. Volgens familieleden van Qaraman Shukri vond het proces en de veroordeling plaats zonder dat iemand van de familie erover werd ingelicht en zonder dat er een advocaat van Qaramans eigen keuze aanwezig was.

CPT-IK is zeer bezorgd over de macht die Iraaks-Koerdistaanse politieke partijen uitoefenen over de rechtbanken om journalisten en burgerrechtenactivisten te straffen voor het uitoefenen van hun recht op vrijheid van meningsuiting.

Op 5 en 12 juli worden negen andere burgerrechtenactivisten uit Badinan voorgeleid aan het Strafhof in Erbil. CPT-IK nodigt lokale en internationale mensenrechtenorganisaties, vertegenwoordigers van diplomatieke diensten, media en alle betrokken kiezers uit om samen met hen aanwezig te zijn bij deze komende rechtszaken.

De rechterlijke macht van de regio Koerdistan heeft gefaald in haar taak om recht te doen geschieden voor Sherwan Sherwani, Shivan Saeed, Guhdar Zebari, Hariwan Essa en Eyaz Karam. Op dit moment ligt de enige overblijvende mogelijkheid om hen recht te laten geschieden in de gratie die de president van de Regio Koerdistan van Irak kan verlenen. President Nechirvan Barzani heeft herhaaldelijk gezegd dat de vrijheid van meningsuiting en vereniging gerespecteerd dient te worden.

Christian Peacemaker Teams - Iraaks Koerdistan roept President Nechirvan Barzani op om Sherwan Sherwani, Shivan Saeed, Guhdar Zebari, Hariwan Essa, en Eyaz Karam amnestie te verlenen.

1) Meer informatie over de rechtszaak is te vinden in het rapport Freedom of Expression Under Threat (Vrijheid van meningsuiting bedreigd) van CPT-Koerdistan (Maart 2021)

2) Meer informatie kunt u vinden in het rapport dat werd gepubliceerd door de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de Verenigde Naties Freedom of Expression Increasingly Curtailed in Kurdistan Region of Iraq (De vrijheid van meningsuiting wordt steeds verder beknot in de Regio Koerdistan in Irak) (Mei 2021)