De bom, de piloot en de vallei

Als je straaljagerpiloot bent, ben je mijn vijand. Als je de verdediger van een natie bent, betekent dat je bommen gooit op mijn gemeenschap, dat je de negen maanden oude benen van mijn vriend Saman hebt geamputeerd.

Door Rûnbîr Serkepkanî

Ik sprak met een familielid; hij vertelde mij over zijn broer, een gevechtspiloot totdat hij met pensioen ging. “De natie verdedigen,” zei mijn familielid aan het einde van het gesprek. Ik zei niets. Ik vroeg me af hoe een straaljagerpiloot de natie kan verdedigen. Alle beelden van mensen die ik ken die naar de frontlinies zijn gegaan, zijn van als sluipschutters en met Katyushas schieten op vijanden, van vijanden doden met bommen en dolken, BKC-machinegeweren en Kalashnikovs. Ieder van hen rechtvaardigde zijn acties met het excuus dat ze de natie verdedigden. Toen herinnerde ik me mijn vriend Saman, wiens beide benen werden afgesneden door een bom die op zijn huis viel toen hij nog maar een baby was.

Mijn zoon is negen maanden oud; dezelfde leeftijd als Saman destijds, toen een Iraanse straaljager zijn benen afsneed. Plotseling zag ik straaljagers aankomen. Mijn bange ziel kon ze steeds dichterbij horen komen om de bommen boven ons te laten vallen. En dan vuur, vernieling, duisternis, ledematen die overal verspreid lagen en een onzekere toekomst. Net als Saman die opgroeide zonder benen en zonder ouders.

Ik herinnerde me ook mijn vriend Fatah, die me vertelde over zijn ervaringen tijdens de oorlog in Irak en Iran. Hij zag duizenden dode soldaten: christenen, mandaeërs, sjiieten, soennieten, yezidi’s, Arabieren, Koerden, Iraniërs, Beloetsjen, Lors, allemaal samen afgeslacht door een gas dat vanuit Iraakse vliegtuigen over hen heen was gespoten. “Beide fronten waren stil in de dood,” zei Fatah. Ze waren allemaal verenigd … in de dood.

Mijn vroegste herinneringen gaan over straaljagers die mijn dorp bombarderen. Van de Iraanse regering omdat wij ‘Irakezen’ waren. De Iraakse regering bombardeerde ons omdat wij ‘Koerdische separatisten’ waren. En mijn leven zit vol met mensen die om het leven zijn gekomen, ledematen hebben verloren of gehandicapt zijn geraakt door trauma’s als gevolg van helikopters en straaljagers die bommen boven hen hebben gedropt. Als je straaljagerpiloot bent, ben je mijn vijand. Als je de verdediger van een natie bent, betekent het dat je bommen gooit op mijn gemeenschap, dat je de negen maanden oude benen van mijn vriend Saman hebt geamputeerd.

Wat dachten die Iraanse en Iraakse regeringen? Waren de benen van Saman slechts een klein deel van de inktdruppel waarmee de leiders van de Iraanse en Iraakse naties hun vurige toespraken schreven, die de soldaten naar de hel stuurden die ze hadden gecreëerd? Wat dacht de piloot? Welke bevelen kreeg hij? Ga die stad bombarderen als een signaal tegen de vijanden van de Iraanse natie?

Weet je, toen een Iraans gevechtsvliegtuig neerstortte in mijn eigen vallei en de piloot het overleefde, waren met mijn mede-dalbewoners die zijn leven redden Ze hielden geen vurige toespraken. Ze dachten geen twee keer na. Ze volgden de wetten van geen enkele regering. Ze volgden de ongeschreven wet van mijn vallei dat je mensen die in nood zijn helpt. De Iraakse strijdkrachten probeerden uit alle macht, met bedreigingen, manipulatie en vele andere methoden, de mensen van de vallei ertoe te bewegen de piloot uit te leveren. Maar ze beschermden hem, ze gaven hem onderdak, gaven hem de zorg en hulp die hij nodig had om te genezen en terug te gaan naar zijn familie. De leden van mijn gemeenschap zagen hem niet als vijand van ‘onze natie’. Ze hielden er geen rekening mee dat diezelfde man onze vallei kwam bombarderen. Dat hij mogelijk de piloot was die Saman zijn benen had ontnomen. Ze zagen hem niet als een vertegenwoordiger van de Iraanse regering. Ze lieten de Iraakse regering hem niet gevangen nemen, executeren en begraven in een anoniem graf, waar zijn familie hem niet kon bezoeken op donderdagochtenden. Ze zagen hem als een vader die terug moest naar zijn kinderen, een zoon die terug moest naar zijn moeder, een man die terug moest naar zijn vrouw. Ze zagen hem als een gewond mens. Ze riskeerden hun eigen veiligheid om hem te beschermen tegen iedereen die hem kwaad wilde doen. Toen hij hersteld was, smokkelde ze hem helemaal terug naar zijn familie en degenen die van hem hielden.

Naties moeten mensen vernietigen met bommen en drones zonder ooit te weten wie ze zijn. Ze ontmenselijken zoveel mensen door er staatslieden, levende propagandamachines, soldaten en piloten van te maken. Ze indoctrineren met valse beloftes, valse verhalen en valse grenzen.

De meeste mensen in mijn gemeenschap zouden niet minder onderdrukt worden als hun land daadwerkelijk werd bezet door een Iraans of Iraaks leger. Het zou voor ons niet veel verschil maken als ons land deel uit zou maken van de denkbeeldige kaarten van Iran of Irak. Wij zijn mensen van de vallei en we volgen wat we denken dat juist is, want hoeveel bommen ze ook boven ons laten vallen, wij zullen niet ontmenselijkt worden. Toen mijn vallei in 1991 werd bevrijd van de Iraakse bezetting, keerde de voormalige piloot terug en liep over de grond naar zijn vrienden. Hij was gedemilitariseerd, gedenationaliseerd. Hij werd vergeven. Hij was vrij. Hij vloog niet meer. Hij werd herenigd met zijn vrienden … in het leven