Koerdistan: Hoe is het om ontheemd te zijn?

CPT’ers en bewoners van het dorp Zewka, voor het huis van Kak Ameen in Qaladze

Zewka is een voorbeeld van honderden dorpen in Iraaks Koerdistan die het slachtoffer zijn geworden van de politieke spanningen en hebzucht van hun buurlanden, Turkije en Iran. De afgelopen 30 jaar hebben de lucht- en landaanvallen door Turkije en Iran geleid tot de dood of verwonding van honderden onschuldige burgers en de ontheemding van duizenden dorpelingen die langs de grenzen wonen. Regeringen gebruiken de ‘oorlog tegen terreur’ als excuus om mensen uit de dorpen aan hun grenzen af te slachten. Ze schenden de grens van Iraaks Koerdistan en bedreigen het leven van de mensen in naam van de bescherming van hun grenzen en veiligheid. Naar verluidt hebben de Turkse en Iraanse aanvallen plaatsgevonden voor de ogen van de internationale mensenrechteninstellingen, de internationale gemeenschap en de Verenigde Naties.

CPT-Iraaks Koerdistan bezocht voor de tweede keer enkele dorpelingen uit Zewka, nadat de Turkse bombardementen hen hadden verdreven. Op 21 november 2019 verwelkomde Kak Ameen, de dorpsleider van Zewka, ons in zijn huis in Qaladze, waar zijn gezin en 14 andere gezinnen wonen sinds ze hun dorp hebben verlaten.

Na een kop thee met het gezin van Kak Hamad Ameen, vroegen we hem naar hun situatie en leefomstandigheden. En glimlachte en zei: “Hoe is het om ontheemd te zijn?! Als een vluchteling uit een ander deel van Koerdistan, zeg ik diep in mijn hart … bitter.”

Kak Hamad Ameen nam nog een slokje van zijn thee en zei: “We hadden gehoopt dat de regering en organisaties als de uwe ons zouden komen helpen, terwijl we in nog de tenten zaten. Maar de kou was jullie voor en daarom werden we allemaal gedwongen om ergens anders heen te verhuizen. Zoals jullie zien, wonen mijn gezin en enkele andere gezinnen op het ogenblik in Qaladze, en de rest van de dorpsbewoners is verdeeld over andere dorpen.”

Hij sprak over de moeilijkheden van het leven in de stad en zei: “Alles kost ons twee keer zoveel. In het dorp woonde ieder van ons in zijn eigen huis, we betaalden geen huur en we gebruikten hout om onze huizen te verwarmen. Ook droegen onze kinderen hun eigen eenvoudige kleding naar school en er was geen dresscode om zich aan te houden. Nu zijn de kinderen gescheiden van hun schoolvriendjes en elke leerling gaat naar een andere school.”

Nadat de Turkse vliegtuigen Zewka hadden gebombardeerd, raakte de dorpelingen ontheemd en leefden ze meer dan een maand in tenten.

Mam Abdulla, de oudste inwoner van zijn dorp, wendde zich tot ons en zei: “We moeten al deze problemen negeren. Een vaderland is geliefd, daarom willen we niet dat onze dorpen verlaten blijven en we willen onze dorpen ook niet opgeven.”

Pur Ayesh, de moeder van Kak Hamad Ameen, zweeg tijdens ons gesprek. Maar toen we vertelden dat we ons recente rapport de titel ‘Bombing or Flooding’ (Bombardementen of overstromingen) hadden meegegeven, naar iets wat ze ons had verteld, glimlachte ze ons lief toe. Het maakte me nieuwsgieriger om het verhaal over de ontheemding en bombardementen van haar te horen, vanuit haar perspectief als een vrouw.

Uiteindelijk zei Kaka Hamad Ameen: “ Het verhaal van Zewka en honderden andere dorpen in Qandil verdient het om gehoord te worden, omdat ze allemaal dezelfde gevolgen ondervinden. Sinds de opstand zijn we vier keer gedwongen ons dorp te verlaten, en van alle buurlanden heeft alleen Syrië ons niet gebombardeerd.” En met een bittere glimlach vervolgde hij: “Maar Iran, Turkije en Irak onder het Ba’ath regime hebben ons die bombardementen niet onthouden.”

Nadat we het huis van Kak Hamad Ameen verlieten, reisden we verder door een gebied dat in het verleden was gebombardeerd. We wilden meer verhalen horen van de slachtoffers van dit onrechtvaardige geweld – geweld dat zich manifesteert in bombardementen, beschietingen en soms in militaire operaties door buurlanden. Terwijl ik naar de laatste zonnestralen van Qandil staarde, dacht ik aan alle gehoorde en niet-gehoorde verhalen in de harten van de mensen die aan de grenzen wonen.