Bericht uit Lesbos: Gezamenlijke verklaring over 7 jaar EU-Turkije Verklaring
Op 18 maart 2023 was het 7 jaar geleden dat de verklaring van de EU en Turkije van 2016 werd ondertekend. In 2016 nam Turkije de rol van grenswachter van de Europese Unie op zich. Het land ontving miljarden euro's van de EU op voorwaarde dat het migranten in Turkije vast zou houden en degenen die werden uitgezet, terugnam. Turkije aarzelde echter niet om deze positie uit te buiten en gebruikt migranten als een bedreiging en, indien nodig, als om druk uit te oefenen op de EU.
Na 6 februari 2023, volgend op de aardbevingen in Turkije, zijn de levensomstandigheden voor migranten verslechterd. Toenemend racisme heeft geleid tot gewelddadige aanvallen op migranten, daarom kunnen de door de aardbeving werden getroffen gebieden niet langer worden beschouwd als veilig voor migranten. Het hulpverleningsbeleid sluit migranten uit, waardoor migranten zelfs moeite hebben om aan basisvoorzieningen zoals drinkwater of onderdak te komen. Migranten worden bestempeld als ‘plunderaars’ en er zijn berichten dat leden van Arabisch sprekende gemeenschappen in de regio het doelwit zijn geweest van aanvallen door racistische groeperingen. Vertegenwoordigers van de Turkse staat gebruiken openlijk anti-migrantenretoriek en bevorderen racistische sentimenten. Bovendien kunnen migranten die de aanvallen overleven, worden gemarteld door politieagenten, zoals is gemeld door juridische en rechtenorganisaties die in de regio werken.
De aardbeving van 6 februari trof ten minste tien steden in Turkije. In deze steden woont ook het hoogste percentage migranten ten opzichte van de plaatselijke bevolking. Migranten vormen al een van de meest kwetsbare groepen in de samenleving, vanwege hun sociaal-economische status, en na de aardbeving zijn ze ook nog eens de meest mishandelde mensen. Op de tweede dag van de aardbeving, toen duizenden mensen nog steeds worstelden om te overleven omdat ze vastzaten onder het puin, werd er door overheidsinstanties en vertegenwoordigers van politieke partijen al nepnieuws verspreid met een racistische, anti-migrantenagenda. Dit was een openlijke bedreiging van de migranten die de aardbeving hadden overleefd. Vertegenwoordigers van de overheid namen niet alleen geen voorzorgsmaatregelen om de veiligheid van de migranten te garanderen, maar lieten ook na de nodige stappen te ondernemen om migranten naar andere steden over te brengen. Zonder reisvergunning mogen migranten niet reizen buiten de steden waar ze geregistreerd staan, en omdat deze vergunningen niet worden verstrekt, zijn er in de nasleep van de ramp duizenden mensen gestrand. Begin maart, terwijl de temperatuur 's nachts tot onder nul daalde, waren er nog steeds mensen in het aardbevingsgebied die geen tent konden vinden. Hieruit blijkt dat Turkije consequent zijn verplichting ontwijkt om de migrantenbevolking te beschermen.
Aan de andere kant van de Europese grens bouwen de Griekse kustwacht en Frontex (het EU-agentschap voor grensbewaking), elk met een bovenmatig groot budget dat ieder jaar verder stijgt, de muren van Fort Europa op en brengen ze het leven van mensen in gevaar door bootjes met migranten terug te duwen naar Turkije. In Griekenland worden de eilanden in de buurt van het Anatolische schiereiland gedefinieerd als 'brandhaarden' waar uitzonderlijke procedureregels gelden. Hier worden migranten afgeschilderd als een bedreiging voor het bestaan van Griekenland zelf. Migranten die erin slagen deze eilanden te bereiken, als ze een terugduwactie hebben overleefd, wordt de toegang tot de asielprocedure en gezondheidszorg belemmerd, en ze worden gedwongen ver buiten de steden te leven in kampen die weinig meer zijn dan openluchtgevangenissen. Veel aanvragen van migranten voor internationale bescherming worden afgewezen met het argument dat Turkije een veilig derde land is, onder verwijzing naar de EU-Turkije Verklaring, waardoor de eilanden zelf in feite ook openluchtgevangenissen zijn geworden voor mensen die niet mogen vertrekken. Bovendien zijn in de Griekse grenskampen vanaf de EU-Turkije Verklaring tot op heden vele mensen die daar vastzaten, omgekomen zonder dat de Griekse staat daarvoor verantwoording heeft afgelegd of dat het migratiebeleid veranderde. Integendeel, de Griekse staat opent met de (politieke en financiële) steun van de EU nieuwe kampen. In Griekenland – net als in Turkije – wordt de bevolking door media en politieke netwerken opgehitst tegen migranten. De Griekse regering criminaliseert migranten en mensen die werken of solidair zijn met migranten, door absurde strafrechtelijke onderzoeken in te stellen en mensen te veroordelen in processen zonder bewijs. Door het gebruik van wetsartikelen inzake spionage, smokkel en mensenhandel creëert Griekenland eenzelfde het klimaat van angst, als in Turkije al goed is ingeburgerd door het uitgebreide gebruik van ‘antiterreur’-wetgeving.
Als ondergetekende organisaties, verklaren wij dat het beleid van externalisering van grenzen en het omvormen van migranten tot goedkope arbeidskrachten onmiddellijk moet worden gestopt. Wij zijn tegen het gebruik van migranten als pressiemiddel in de binnenlandse en internationale politiek.
Wij onderstrepen dat de externaliseringsverklaringen tussen de EU en Turkije of Noord-Afrikaanse landen in strijd zijn met het internationaal recht. Deze externaliseringsverklaringen moeten onmiddellijk worden ingetrokken, aangezien zij in strijd zijn met de verantwoordelijkheden van de partijen volgens het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen van 1951.
Als ondergetekende organisaties eisen wij:
de onmiddellijke beëindiging van de toepassing van de EU-Turkije Verklaring, zoals gecodificeerd in de Griekse nationale wet- en regelgeving of in internationale overeenkomsten met Turkije, en van alle soortgelijke externaliseringsverklaringen met andere landen, die zijn ingesteld met een soortgelijk doel, namelijk voorkomen dat migranten de EU binnenkomen;
dat de praktijk van het terugduwen van boten tussen Turkije en Griekenland, waarbij het recht op leven en het verbod op foltering, zoals vastgelegd in het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, stelselmatig worden geschonden, wordt stopgezet en dat er onmiddellijk herstelmechanismen voor de overlevenden worden gerealiseerd; dat er regelgeving komt die de eerbiediging van de rechten van migranten waarborgt en fatsoenlijke levensomstandigheden en vrij verkeer garandeert.
Ondergetekenden:
Academics for Peace / Germany (Barış İçin Akademisyenler Almanya)
Adalet İçin Hukukçular / Lawyers for Justice
Agora Association Izmir (Turkey)
ASGI – Association for Juridical Studies on Immigration
Asociación Americana de Juristas
Association for Mutual Support and Solidarity with Migrants (Göçmen Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği) (Turkey)
Avukat Dayanışması / Lawyer solidarity
Campaign Against Criminalising Communities (CAMPACC)
Center for Research and Elaboration on Democracy/Group of International Legal Intervention (CRED/GIGI)
Civic Space Studies Association (Sivil Alan Araştırma Derneği – Türkiye)
Community Peacemakers Teams (CPT) (Greece)
Confederation of European Alevi Unions (Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu)
Confederation of Lawyers of Asia & Pacific (COLAP)
Confederation of Public Employees’ Trade Unions (Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu – KESK) (Turkey)
de:border | migration justice collective (Netherlands)
Democratic Alevi Associations (Demokratik Alevi Dernekleri – DAD) (Turkey)
Democratic Lawyers Association of Bangladesh (DLAB)
Demokrasi İçin Hukukçular / Lawyers for democracy
Demokratische Jurist*innen Schweiz
Diotima – Centre for Gender Rights & Equality (Greece)
Doug Nicholls, General Secretary, General Federation of Trade Unions
European Democratic Lawyers (AED)
European Lawyers for Democracy and Human Rights (ELDH)
Feminist Autonomous Centre for research (FAC)
Foundation for Society and Legal Studies (Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı – TOHAV) (Turkey)
Giuristi Democratici (Italy)
Göç Araştırmaları Derneği (Association for Migration Resarch – Turkey)
Haldane Society of Socialist Lawyers
Hubyar Sultan Alevi Cultural Association (Hubyar Sultan Alevi Kültür Derneği) (Turkey)
I Have Rights, Samos (Greece)
International Association of Democratic Lawyers (IADL)
International Federation for Human Rights (FIDH)
Iran of the World
Iuventa-Crew
İnsan Hakları Derneği – İHD (Human Rights Association) (Turkey)
Kadın Zamanı Derneği (Women’s Time Association / Turkey)
Kadınlar Birlikte Güçlü Platformu – KBG (Women Are Stronger Together Platform – Istanbul) (Turkey)
Kartal hukukçular derneği
La Garriga Societat Civil (Catalunya)
Lawyers Association for Freedom (Özgürlük İçin Hukukçular Derneği – ÖHD) (Turkey)
Legal Center Lesvos (Greece)
Lesvos LGBTQI+ Refugee Collective
MAYA Eğitim Kültür Araştırma Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (Maya Association for Education, Culture, Research, Solidarity and Cooperation)
Media and Law Studies (Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği) (Turkey)
Medya ve Göç Derneği (The Media and Migration Association (MMA) – Turkey
Migrant Solidarity Network / Ankara (GDA / Ankara)
Mültecilerle Dayanışma Derneği (Association for Solidarity with Refugees) (Turkey)
National Union of People’s Lawyers of the Philippines (NULP)
Observatori DESC, Cátedra UNESCO de desarrollo humanos sostenible (Universidad de Girona)(Catalunya)
ÖDAV / Libertarian democrat lawyers
Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği (Pink Life LGBTİ+ Solidarity Association-Turkey)
People’s Bridges (Halkların Köprüsü) (Turkey)
Pir Sultan Abdal Cultural Association (Pir Sultan Abdal Kültür Derneği) (Turkey)
Progressive Lawyers Association (Çağdaş Hukukçular Derneği – ÇHD) (Turkey)
Progrssive Lawyers Group (Çağdaş Avukatlar Grubu) (Turkey)
Refugee Legal Support Athens
Refugees in Libya (refugeesinlibya.org)
Republikanischer Anwältinnen- und Anwälteverein e. V (RAV)
Research Institute onTurkey (RIT)
Schweizerischer Friedensrat, Zürich
Sınırsız Kadın Dayanışması (Woman’s Solidarity Without Borders – Istanbul)
Sol Hukuk (Turkey)
Solidarité sans frontières
Sosyal Hukuk
Syndicat des avocats de France (SAF)
Tadamun Antimili (Colombia)
The Catalan association ACDDH
the Socialist Lawyers Association of Ireland
Toplumsal Hukuk (Turkey)
Transnational Migrants Coordination
Turkey Human Rights Litigation Support Project (TLSP)
Vereinigung demokratischer Juristinnen und Juristen
We Want to Live Together Initiative (Birlikte Yaşamak İstiyoruz İnsiyatifi) (Turkey)
Yoga and Sports with Refugees
